Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB) Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ve Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) kaynaklarından derleyerek hazırladığı 2022 yılı “Finansal Piyasa Özet Verileri”ni paylaştı.
TSPB datalarına bakıldığında, yerli ve yabancı yatırımcıların toplam finansal varlıkları 2022 yılında bir evvelki yıla kıyasla, yüzde 86,7 artarak 15 trilyon 755,3 milyar liraya çıktı. Kelam konusu finansal varlıkların 14 trilyon 428 milyar lirası, yerli yatırımcılara ilişkin olup, bir evvelki yıla nazaran varlıklarının yüzde 86 arttığı gözlemlendi.
TSPB bilgileri, yerli yatırımcıların finansal varlıklarının 2022 yılında büyümesinde en fazla katkının, hisse senedi ve TL mevduat varlıklardaki artıştan geldiğini ortaya koydu.
Pay senedi varlıklarında rekor büyüme
Özellikle salgın sonrasında sermaye piyasalarına olan yerli yatırımcı ilgisindeki artış, izlenen düşük faiz siyasetinin da tesiriyle geçen yıl katlanarak arttı.
TSPB datalarına nazaran, 2019 yılı sonu prestijiyle 1,2 milyon olan hisse senedi bakiyeli yatırımcı sayısı, 2020 yılında 2 milyona, 2021 yılında 2 milyon 355 bine çıktı. Hisse senedi bakiyeli yatırımcı sayısı 2022 yılında ise 1,4 milyon artışla 3 milyon 783 bine çıktı.
Yerli yatırımcıların ilgisindeki rekor artış ile BIST 100 endeksinin yüzde 196,6 yükselmesi, yerli yatırımcıların hisse senedi varlıklarının 2022 yılında rekor düzeyde büyümesini beraberinde getirdi.
Yerli yatırımcıların toplam varlıkları içerisinde en yüksek büyüme hisse senedi varlıklarında yaşandı. 2021 yılında 524,7 milyar lira olan yerli yatırımcıların hisse senedi varlıkları yüzde 250 artarak 2022 yılı sonunda 1 trilyon 836 milyar liraya ulaştı. Bu meblağın 1 trilyon lirası kişisel yatırımcılara ilişkin bulunuyor.
TL mevduatlar yüzde 153,2 büyüdü
TSPB 2022 yılı “Finansal Piyasa Özet Verileri”ne nazaran, geçen yıl yerli yatırımcıların varlıklarında hisse senedinin akabinde en süratli büyüme TL mevduatlarda yaşandı. Kur Muhafazalı Mevduat uygulamasının tesiriyle Döviz tevdiat hesaplarındaki artış sonlu kalırken, TL mevduatlarda yüksek oranlı artış yaşandı.
2021 yılı sonunda 1 trilyon 829 milyar lira olan yerli yatırımcıların TL mevduat varlıkları, yüzde 153,2 artışla 2022 yılı sonunda 4 trilyon 631 milyar liraya çıktı. 2021 yılı sonu prestijiyle 3 trilyon lira olan yerli yatırımcıların döviz tevdiat hesapları ise yüzde 16,6 üzere sonlu oranda artarak 2022 yılı sonunda 3,6 trilyon lira oldu.
Yerlilerin sermaye piyasası hissesi arttı
TSPB bilgilerine nazaran, yerli yatırımcıların devlet iç borçlanma senedi varlıkları 2022 yılında bir evvelki yıla kıyasla yüzde 105,2 artarak 3 trilyon 67 milyar liraya çıktı.
2022 yılında yerli yatırımcıların kamu eurobond varlıkları bir evvelki yıla kıyasla yüzde 68,2 artarak 859 milyar lira, özel dal eurobond varlıkları ise yüzde 31 artarak 224 milyar lira oldu.
Yerli yatırımcılara ilişkin; hisse senedi, varlığa dayalı menkul değer, varlık teminatlı menkul değer, özel ve kamu eurobond, devlet iç borçlanma senetleri, varant ve sertifikadan oluşan sermaye piyasası varlıklarının, toplam finansal varlıklar içerisindeki hissesi bir evvelki yıla nazaran 6 puan artarak 2022 yılı sonu prestijiyle yüzde 43’e çıktı.
Yabancının hisse senedi varlıkları yüzde 118,7 büyüdü
TSPB tarafından açıklanan 2022 yılı “Özet Finansal Piyasa Verileri”ne nazaran, 2021 yılı sonu prestijiyle 682,8 milyar lira olan yabancı yatırımcıların finansal varlıkları, yüzde 94,4 artarak 2022 yılı sonunda 1 trilyon 328 milyar lira oldu.
2021 yılı sonunda 347,7 milyar lira olan yabancı yatırımcıların hisse senedi varlıkları, yüzde 118,7 artarak 2022 yılı sonunda 760,4 milyar liraya çıktı.
Yabancı yatırımcıların hisse senedi varlıklarındaki büyüme Borsa İstanbul’daki artışın altında kaldı. Bununla bir arada yabancı yatırımcıların toplam hisse senedi portföyündeki tartısı geçen yılda düşmeye devam etti. Bilgilere nazaran, 2019 yılı sonunda yüzde 60’ın üzerinde olan yabancı yatırımcıların hisse senedi portföyündeki yükü, 2020 sonunda yüzde 49’a, 2021 yılı sonunda yüzde 40’a, 2022 sonunda ise yüzde 30’un altına geriledi.
2022 sonu prestijiyle Türkiye’deki toplam 2 trilyon 596 milyar lira olan hisse senedi portföy pahasının, yüzde 29,3’ü yabancı yatırımcılara, yüzde 70,7’si ise yerli yatırımcılara ilişkin bulunuyor.
Yabancı yatırımcıların finansal varlıklarında en yüksek artış ise TL mevduatlarda yaşandı. Bilgiler, yabancı yatırımcıların TL mevduatlarının 2022 sonunda bir evvelki yıla kıyasla yüzde 169 artarak 111,7 milyar liraya, döviz tevdiat hesaplarındaki varlıklarının ise tıpkı periyotta yüzde 74,4 artarak 418 milyar liraya çıktığını ortaya koydu.
40 şirketin halka arzı gerçekleşti
Yerli yatırımcı sayısındaki rekor artışa paralel olarak şirketlerin halka arzlara olan ilgisi de güçlü bir formda devam etti. 2022 yılında 40 şirketin halka arzı gerçekleştirildi.
Söz konusu şirketlerin halka arz yoluyla sermaye piyasalarından sağladıkları kaynak ise 19,3 milyar lira oldu. Bu halka arzlarla birlikte 2022 sonu prestijiyle Borsa İstanbul’a kote şirket sayısı 483 oldu.
