Avrupa Birliği (AB) önderlerinin, Avrupa Merkez Bankası (AMB) Başkanlığına Christine Lagarde’ın atanması konusunda mutabık kalmasının akabinde, Euro Bölgesi’nde uygulanacak para siyaseti dikkat çekiyor.
AB üyesi ülke önderlerinin, AMB Başkanlığı vazifesi 31 Ekim tarihinde sona erecek Mario Draghi’nin yerine getirilecek isim üzerinde uzun süren müzakereler sonucunda Memleketler arası Para Fonu (IMF) Lideri Lagarde üzerinde uzlaşı sağlamalarıyla, birliğin para siyasetlerini yönetecek isim de belirlenmiş oldu.
İlk bayan başkan
IMF’nin birinci bayan lideri olan Lagarde, bu vazifesi 2011’den beri yürütüyordu. Lagarde, AMB Lideri olarak belirlenince bu misyonu de üstlenen birinci bayan olacak.
AB önderleri ortasında yapılan müzakerelerde Lagarde’ın bilhassa Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından ileri sürülmesi, AMB’nin yapısını siyasetçilerin şekillendirme eforu olarak algılanıyor.
Ayrıca, Lagarde’ın tercih edilmesi ve politik oyunlarla atanması sonuç olarak AMB’ye siyaset karıştı yorumlarına da neden oluyor.
Fransız kökenli avukat ve iş bayanı 63 yaşındaki Lagarde’ın daha evvel Fransa’da Maliye Bakanlığı yapmasına karşın merkez bankası deneyimi olmaması piyasalarda aralıklı karşılanıyor.
Siyasi tecrübe
Öte yandan, bilhassa ittifak kurma ve müzakere kabiliyeti ile öne çıkan Lagarde’ın merkez bankacılığı deneyimsizliğini siyasi deneyimi ile ikame etmesi bekleniyor.
Lagarde’ın vazife başlangıcında, İtalyan AMB Lideri Draghi’nin son devir uyguladığı para siyasetlerinde önemli bir değişiklik yapması öngörülmüyor.
Yunanistan, İrlanda, İspanya, Portekiz, Güney Kıbrıs Rum İdaresi (GKRY) üzere ülkelerin borçlarını ödeyemez duruma geldikleri Avrupa borç krizi devrinde de IMF Başkanlığını yürüten Lagarde, ABD’nin artan müdafaacı siyasetleri ile Çin’le yaşadığı ticari gerginliklerde de yapan ve uzlaşmacı tavrıyla dikkat çekmiş, taraflara sıklıkla itidal davetlerinde bulunmuştu.
Sorunlar
Göreve kasım ayında başlayacak Lagarde’ı jeopolitik belirsizlikler, artan korumacılık tehdidi, global piyasalardaki kırılganlıklar ve ekonomik yavaşlama üzere devam eden meseleler karşılayacak.
Lagarde, Euro Bölgesi iktisadını desteklemeye yönelik, gevşek para siyaseti uygulayan bir AMB ile karşılaşacak.
Öte yandan, piyasalar, AMB’nin düşük seyreden enflasyonu yükseltmek için faiz oranlarını eylül ayında daha fazla indirmesini bekliyor. Lagarde periyodunun başında Euro Bölgesi para siyasetinde kıymetli bir değişiklik öngörülmezken, Lagarde’ın Draghi’nin müdahaleci tavrını sürdürmesi öngörülüyor.
Lagarde’ın uzun vadede para siyaseti araçlarına çok bağımlılığı tercih etmediği, Euro Bölgesi ülkelerini gelecekte yaşanabilecek ekonomik krizlerden koruyacak ortak bir fon kurmasını tercih ettiği belirtiliyor.
Lagarde’ın bilhassa Avrupa ekonomilerinin daha güçlü ve üretken hale gelmeleri için gerekli yapısal ıslahatlara odaklanması gerektiği tarafında açıklamaları da bulunuyor.
UniCredit SpA’nın global başekonomisti Erik Nielsen, her şeyin plana nazaran gitmesi halinde Lagarde’ın, 8 yıllık IMF Başkanlığı ve 4 yıllık bakanlıktan gelen etkileyici tecrübesi ve bağlantı marifetlerini 1 Kasım’da Frankfurt’a taşıyacağını söyledi.
Piyasaların bugüne kadar 3 ana soruya odaklandığını belirten Nielsen, bu soruların, “Draghi tarafından çizilen rotayı değiştirecek mi?”, “Merkez bankası tecrübesi olmaması yahut ileri seviyede akademik iktisat eğitimi olmaması göz önünde alındığında Lagarde bankayı nasıl yönetecek?” ve “gerektiğinde neye mal olursa olsun yapacak mı?” olduğunu bildirdi.
Nielsen, Lagarde’ın, IMF kaynaklarını kriz sırasında kimi Avrupa ülkelerine büyük ölçüde sunduğunu, avroyu korumak için de harekete geçmekte tereddüt etmeyeceğini söyledi.
Euro Bölgesi’ni kurtaran yönetici
Tecrübeli bir merkez bankası yöneticisi ve iktisat bilimleri profesörü olan Mario Draghi, 2008 finansal krizinin hissedilmeye devam ettiği 2011’de AMB’nin başına gelerek “Euro Bölgesi’ni kurtaran yönetici” olarak takdir toplamıştı. Draghi, Euro Bölgesi krizinde, “AMB’nin ortak para ünitesini savunmak için ne gerekiyorsa yapacağını” söylemişti.
Birçok uzman, Draghi’nin bu siyasetinin avroyu kurtardığı konusunda birleşirken, Draghi, “Euro Bölgesi’ni ekonomik krizden kurtaran isim” olarak büyük takdir toplamıştı.
Draghi, Temmuz 2012’de Londra’da yaptığı konuşmada, “Görevimiz dahilinde AMB, avroyu korumak için ne gerekiyorsa yapmaya hazır ve bana inanın, bu kâfi olacak.” sözlerini kullanmıştı.
AMB liderleri 8 yıl misyon yapıyor. Uzmanlar, Christine Lagarde’ın siyasi yükünün Euro Bölgesi hükümetlerinin kendisi üzerinde baskı kurmasını zorlaştıracağı öngörüsünde bulunuyor.
Uzmanlar, Euro Bölgesi’nin büyük bir iktisat olmakla birlikte tek bir ayak olan AMB’nin üzerinde durduğunu söz ederek, Lagarde’ın AMB Lideri olarak yanlış kararlar vermesi halinde Avrupa projesinin çökmesine neden olabileceği üzere sürdürülebilir ve tesirli bir projeye de dönüştürebileceğini belirtiyor.
AMB
AB’nin para siyasetlerini belirleyen ve yürüten AMB, hükmî kişiliğe sahip bağımsız bir AB organı olan faaliyet gösteriyor.
Frankfurt merkezli AMB’nin vazifesi, para ünitesi olarak avroyu kullanan AB üyesi ülkelerden oluşan Euro Bölgesi’nde fiyat istikrarını sağlamak olarak tanımlanıyor.
Kurum, AB’nin para siyasetini belirliyor ve uyguluyor. Döviz süreçlerinin yürütülmesi, üye ülkelerin resmi döviz rezervlerinin tutulması ile ödeme sistemlerinin düzgün işlemesinin sağlanması vazifelerini de yerine getiren AMB, Euro Bölgesi’nde kağıt para basımına müsaade verme konusunda tek yetkili merci pozisyonunda bulunuyor.
