Merkez Bankası, bankaların bilançolarındaki TL oranının artmasını amaçlayan yeni düzenlemesine ait uygulama talimatını bankalarla paylaştı.
Bankalara menkul değer tutma yükümlülüğü için yeni gayeler veren, %60-70 ortasında TL maksadını tutturan bankaları ise ödüllendiren uygulamada kullanılacak formül de talimatta yer aldı.
TCMB’den yapılan açıklamada 31 Aralık 2022 tarihinde menkul değer tesisine tabi yükümlülüklerinin kapsamıyla ilgili bildirimi değişimi ve 7 Ocak 2023 tarihinde yayımlanan Menkul Değer Tesisi Hakkında Bildiri’de (Tebliğ) yapılan değişiklikle gerçek ve hukuksal kişi için hesaplanacak Türk lirası mevduat/katılım fonunun toplam mevduat/katılım fonu içindeki hissesine nazaran ek yahut indirimli olarak menkul değer tesis edilmesi kararlarıyla ilgili hesaplama yolunun ayrıntılarına yer verildi.
Banka daha evvel yurt içi yerleşik gerçek şahıslar ve gerçek kesim ile yapılan yabancı para cinsinden repo süreçlerinden sağlanan fonlar ile yabancı para fon sağlayan müşteriler ile finansal türev süreçler yapılarak menkul değer tesisine tabi yabancı para yükümlülüklerin bilanço dışına çıkarılması gayesiyle yapılan süreçleri kapsayacak biçimde genişletilmesine karar vermişti.
TCMB’den yapılan son açıklamada ise menkul değer tesisine tabi yükümlülüklerin kapsamına ait bahse mevzu değişikliklerin Türk lirası mevduat/katılım fonunun toplam mevduat/katılım fonu içindeki hissesi hesaplamasına da yansıtılmasına karar verildiği duyuruldu.
Buna nazaran;
Gerçek kişi Türk lirası hissesi = (M1-T1+R1) / (M1+M2+R1+R2) * 100
M1 = Gerçek bireylere ilişkin Türk lirası cinsinden mevduat/katılım fonu
M2 = Yurt içi yerleşik gerçek bireylere ilişkin yabancı para cinsinden mevduat/katılım fonu
T1 = Yabancı para fon sağlayan yurt içi yerleşik gerçek kişi müşteriler ile finansal türev işlemler
yapılarak menkul değer tesisine tabi yabancı para yükümlülüklerin bilanço dışına çıkarılmasına neden olacak nitelikteki süreçler (müşterinin vadede Döviz alım istikametinde yaptığı)
R1 =Yurt içi yerleşik gerçek şahıslarla yapılan Türk lirası cinsinden repo süreçlerinden sağlanan
fonlar
R2 =Yurt içi yerleşik gerçek şahıslarla yapılan yabancı para cinsinden repo süreçlerinden sağlanan
fonlar
Tüzel kişi Türk lirası hissesi = (M3-T3+R3) / (M3+M4+R3+R4) * 100
M3 = Hükmî şahıslara ilişkin Türk lirası cinsinden mevduat/katılım fonu
M4 = Yurt içi yerleşik hukuksal bireylere ilişkin yabancı para cinsinden mevduat/katılım fonu
T3 = Yabancı para fon sağlayan yurt içi yerleşik hükmî kişi müşteriler ile finansal türev işlemler
yapılarak menkul değer tesisine tabi yabancı para yükümlülüklerin bilanço dışına çıkarılmasına neden olacak nitelikteki süreçler (müşterinin vadede döviz alım istikametinde yaptığı)
R3 = Yurt içi yerleşik hukuksal bireylerle yapılanTürk lirası cinsinden repo süreçlerinden sağlanan fonlar
R4 =Yurt içi yerleşik hükmî şahıslarla yapılan yabancı para cinsinden repo süreçlerinden sağlanan
fonlar
olarak belirlendi.
TCMB yaptığı duyuruda hukukî kişi mevduat/katılım fonundan Bildirimin 4’üncü unsurunun birinci fıkrasında sayılan ve Uygulama Talimatının “2.A. Menkul değer tesisine tabi yükümlülüklerin kapsamı” kısmında açıklanan kalemler hariç tutulacağını ve Merkez Bankası, öbür bankalar ve mali kuruluşlarla yapılan repo süreçleri ve türev süreçlerin hesaplamalarda dikkate alınmayacağını kaydetti.
Yapılan açıklamada uygulamaların geçerli olacakları tarihlere de yer verilerek “Gerçek ve hukuksal kişi Türk lirası hissesi hesaplamasında yapılan değişiklikler menkul değer tesisi uygulamasında 27/1/2023 hesaplama tarihi ve yabancı para mecburî karşılıklardan kurul alınması uygulamasında 20/1/2023 hesaplama tarihinden itibaren geçerli olacaktır. Öbür taraftan, bahse husus değişiklikler 13/1/2023 tarihinden itibaren Türk lirası mevduat/katılım fonu hissesi bildirimlerinde dikkate alınacaktır” sözleri kullanıldı.
